به گزارش اخبار چاپ به نقل از خبرگزاری مهر، کلنگ شهرک ۲۰۰ هکتاری چاپ و نشر استان قم در ۲۳ آبان ماه سال ۸۷ توسط رئیس مجلس شورای اسلامی و با پیام آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در کیلومتر ۵ اتوبان قم ـ تهران به زمین زده شد. هدف آن روزهای ساخت این شهرک، گردآوری چاپخانه‌های قم در یک محل بود تا چشم انداز ترسیم شده برای آینده آن نوید شهرکی بین‌المللی را دهد.
هدف این بود تا با سوق دادن فعالان و صنعتگران بخش چاپ و نشر و ترغیب آنان به نوسازی و خرید دستگاه‌های مدرن شاید انقلابی در صنعت چاپ و نشر در قم و حتی در کشور صورت گیرد که بتواند زیربنای فعالیت‌های این صنعت در کشور و در سطح بین‌الملل باشد و قم فرهنگی و مهد کتاب‌های دینی و مذهبی و پایگاه به عبارتی جهان تشیع دارای شهرکی مدرن در زمینه صنعت چاپ و نشر شود هدف و چشم اندازی که هرگز محقق نشد.
تاکنون و بعد از ۵ سال از زمان اعلام واگذاری زمین برای ورود فعالان صنعت چاپ هیچ یک از فعالان این صنعت در قم حاضر به کوچ کردن به این شهرک نشده‌اند و این شهرک که می‌رفت تا سر و صدای ماشین آلات چاپ و نشر ارمغانی فرهنگی را برای قم داشته باشد، در سکوت سنگینی فرو رفته است.
مشکل قیمت زمین در شهرک چاپ و نشر
چاپخانه‌های استان قم که نزدیک به ۸۰ درصد آن‌ها در ساختمان‌های اجاره‌ای فعالیت می‌کنند حاضر به رفتن به خانه و کاشانه خود نیستند و چاپخانه‌داران و شرکت شهرکهای صنعتی قم هر کدام طرف مقابل را در عدم استقبال از این شهرک مقصر می‌دانند. مطلبی که امیر هوشنگ طیبی نژاد مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی قم آن را در دیدار اخیر خود با رئیس مجلس شورای اسلامی در میان گذاشت.
دیدار مدیرعامل شرکت شهرکهای قم با رئیس مجلس
وی در این دیدار ضمن خبر دادن از تمایل نداشتن چاپخانه‌داران برای حضور در شهرک چاپ و نشر اتحادیه چاپخانه‌داران را کارشکن در این زمینه معرفی و اعلام کرد: قراردادهایی که برای حضور برخی از چاپخانه‌ها در شهر چاپ و نشر امضا شده بود به دلیل این کارشکنی‌ها به سرانجام نرسیده است.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم عمده مشکل به وجود آمده در این زمینه را قیمت زمین عنوان کرد.
گفته‌های طیبی‌نژاد در این دیدار موجب واکنش اتحادیه چاپخانه‌داران قم شد. جهانگیر رضایی، رئیس این اتحادیه، گفته‌های طیبی‌نژاد را کذب محض دانست و وی را مدیر تازه از راه رسیده‌ای خواند که اطلاعات دقیقی از جلساتی که در گذشته برای متقاعد کردن چاپخانه‌داران برای خرید زمین در شهرک چاپ و نشر برگزار شده ندارد و از وی خواست تا قبل از هر اظهار نظری با مدیران گذشته مشورت کند.
بروکراسی‌هایی که منجر به بی انگیزگی چاپخانه‌داران شد
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران با بازگشت به گذشته از برگزاری جلسات متعددی از سال ۹۰ با مسئولان شرکت شهرکهای صنعتی وقت خبر داد که در آن جلسات عمده مشکلات به خصوص درباره وجود بروکراسی‌هایی که منجر به بی انگیزگی چاپخانه‌داران برای حضور نیافتن در شهرک شده بحث و گفتگو شده است.
وی ادامه داد: اتحادیه چاپخانه‌داران از ابتدا مصر به انتقال تمامی واحدهای کوچک و بزرگ به طور همزمان به شهرک بود اما با اصرار مسئولان شرکت شهرکهای صنعتی مبنی بر انتقال واحدهای بزرگ به رایزنی با چندین واحد قابل توجه خود پرداخت اما مشکلاتی همچون رکود بی‌سابقه، نبود امکانات انتقال، نداشتن راه ورود و خروج ماشین آلات سنگین، عدم وجود امکانات رفاهی از جمله مسجد و فروشگاه و سرویس بهداشتی موجب شد تا برخی از اعضا که به ثبت قرار داد اقدام کرده بودند بعد از دو سال اقدام به فسخ قراردادهای خود کنند.
رضایی در ادامه در تعبیری جالب با این عنوان که شرکت شهرکهای صنعتی قصد دارد خرج آفتابه و لگن خود را نیز از چاپخانه‌داران دریافت کند به قبض ۲۰ میلیونی صادر شده از سوی این شرکت برای یکی از اعضا اشاره کرد و گفت: یکی از اعضا که برای خرید زمین با شرکت شهرکهای صنعتی قرارداد امضا کرده بود با قبض ۲۰ میلیونی این شرکت برای نگهداری و حفاظت از زمین‌های خالی شهرک مواجه شد.
شهرک با قیمت تمام شده واقعی واگذار شود
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم در ادامه عنوان کرد که چنانچه شرکت شهرکهای صنعتی به شهرک چاپ و نشر به صورت ابزار کاسبی نظر نداشته و نیت آن ساماندهی صنوف صنعت چاپ است این شهرک را با قیمت تمام شده واقعی به اتحادیه واگذار کند تا با نظارت مراجع ذی‌ربط و بر اساس طرح‌های اجرایی واقعی به متقاضیان واگذار شود.
گفته‌های رضایی در حالی است که استان قم در حال حاضر دارای ۱۱۰ چاپخانه است که از این تعداد ۷۰ واحد فعال هستند و مابقی نیز به دلیل مشکلات به وجود آمده و رکود ناگهانی و افزایش قیمتی که از سال ۹۰ بر این صنعت حاکم شد دست از فعالیت کشیدند و همان‌گونه گه گفته شد با وجود اینکه نزدیک به ۸۰ درصد واحدهای فعال نیز در ساختمان‌های اجاره‌ای فعالیت می‌کنند باز هم تاکنون هیچ یک از این واحدها حاضر به انتقال چاپخانه خود به شهرک چاپ و نشر نشده‌اند.
زمین‌های شهرک چاپ و نشر ارزش افزوده نخواهد داشت
در این رابطه شهاب الدین عربستانی رئیس چاپخانه گلها، عدم وجود ارزش افزوده بر زمین‌های شهرک را یکی از دلایل استقبال نکردن چاپخانه‌داران می‌داند و می‌گوید: هزینه‌ای که بابت زمین پرداخت می‌کنم به‌عنوان مثال طی ده سال آینده با ارزش افزوده همراه نخواهد بود و از سویی دیگر اگر من در زمانی بخواهم شغل خود را تغییر دهم زمین خریداری شده من قابل واگذاری به شغلی غیر مرتبط با چاپ و نشر نیست در حالی که اگر من زمینی خارج از شهرک خریداری کنم قطعاً با گذشت زمان دارای ارزش افزوده شده و به عنوان سرمایه‌ای خوب برای من باقی می‌ماند.
وی همچنین به پرداخت تسهیلات به چاپخانه‌داران برای حضور در این شهرک اشاره و خواستار پرداخت تسهیلاتی است تا رفتن به شهرک را برای چاپخانه‌داران در شرایط کنونی رکود چاپ و نشر به صرفه کند.
مشکلات جاده منتهی به شهرک
مجتبی محمودیان نیز از چاپخانه‌دارانی است که در حال حاضر واحد خود را غیر فعال کرده است. وی که در گذشته نه چندان دور رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم بوده است، از تشویق چاپخانه‌داران برای حضور در شهرک در زمان ریاست خود سخن گفت و ادامه داد: به دلیل دور بودن دوربرگردان اتوبان از شهرک چاپ و نشر چاپخانه‌داران باید روزانه نزدیک به ۴۰ کیلومتر را صرف رفت و آمد به شهرک کنند که این خود یکی از دلایل عدم استقبال بود.
وی نبود راه برای رفت و آمد کامیون، ماشین‌های سنگین و تریلر برای ساخت و ساز را از دیگر مشکلات عنوان کرد که در کنار پرداخت نشدن تسهیلات برای ساخت ساز موجب شده که تاکنون هیچ یک از چاپخانه‌داران به شهرک نقل مکان نکنند.
محمودیان با بیان اینکه چنانچه چاپخانه‌داران بخواهند به شهرک نقل مکان کنند باید خرید زمین، ساخت و ساز و به روز رسانی ماشین آلات را به طور همزمان انجام دهند، وجود رکود کنونی در بازار نشر و عدم توانایی چاپخانه‌داران بر انجام چنین کاری را از دیگر دلایل عدم اقبال این صنعتگران به شهرک چاپ و نشر عنوان کرد.
محمودیان در ادامه به طرح این مسئله پرداخت که استنباط این است که برخی می‌خواهند با ایجاد موانع مختلف برای عدم حضور چاپخانه‌داران در این شهرک اقدام به تغییر کاربری برای این شهرک داشته باشند.
همه زیرساخت‌های لازم برای حضور در شهرک چاپ و نشر فراهم شده است
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم نیز در این رابطه با بیان اینکه احداث و طراحی شهرک چاپ و نشر با برگزاری جلسات و رایزنی‌های مختلف با صنعتگران این بخش صورت گرفته است، گفت: بهره‌برداری از این شهرک با اعمال تحریم‌ها و گرانی کاغذ و رکود این صنعت مواجه شد و چاپخانه‌داران خواستار کاهش قیمت زمین‌های واگذاری شدند و این در حالی است که قیمت زمین بر اساس فرمول و دستورالعمل خاص صورت می‌گیرد و حتی شرکت پذیرفته تا زمین را به صورت تقسیط به متقاضیان واگذار کند.
امیرهوشنگ طیبی‌نژاد به برخی از دلایل عدم اقبال چاپخانه‌داران اشاره کرد و گفت: بهترین و به صرفه‌ترین راه دسترسی به شهرکهای صنعتی متعلق به شهرک چاپ و نشر است زیرا این شهرک در کنار اتوبان قم ـ تهران و در شاهراه کشور قرار گرفته است و در حال حاضر همه زیرساخت‌های لازم برای حضور صنعتگران این بخش در این شهرک فراهم شده است.
وی در ادامه هدف از ساخت شهرکهای صنعتی را کنترل قیمت زمین برای کاهش قیمت تمام شده تولید عنوان و بیان کرد: قطعاً این امر باعث می‌شود تا قیمت تمام شده کالا کاهش یابد.
طیبی نژاد در عین حال با بیان اینکه پرداخت تسهیلات به چاپخانه‌داران باید از سوی مراکز دیگر مرتبط با این صنعت همچون وزارت ارشاد صورت گیرد، تأکید کرد که شرکت شهرکهای صنعتی قم برای کمک به حضور چاپخانه‌داران در این شهرک از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد و حاضر است علاوه بر تقسیط زمین برای واگذاری به این صنف در هر جلسه‌ای که برای این صنعتگران برگزار می‌شود حضور یافته و برای پرداخت تسهیلات به چاپخانه‌داران تلاش کند.
رئیس مجلس شورای اسلامی نیز از جمله افرادی است که بر راه اندازی شهرک چاپ و نشر قم تأکید فراوانی دارد.
علی لاریجانی در دیداری که هفته گذشته با رئیس شرکت شهرکهای صنعتی قم داشت تأکید کرد که با توجه به اینکه بازار صنعت چاپ و نشر این روزها حال و هوای خوبی ندارد باید برای شرایط برای حضور چاپخانه‌داران قم در این شهرک تسهیل شود زیرا جمع کردن فعالان این صنعت در یک مکان اقدامی عقلایی است.
در هر حال به نظر می‌رسد پرداخت تسهیلات تشویقی به چاپخانه‌داران می‌تواند مشوقی برای حضور این صنعتگران در شهرک چاپ و نشر باشد زیرا در شرایط کنونی و با توجه به شرایط حاکم بر بازار چاپ و نشر و پایین بودن تیراژ کتاب‌ها این گروه از فعالان فرهنگی کشور با مشکلات اقتصادی مواجه هستند که شاید مجالی برای انتقال واحدهای خود بدون پشتوانه مالی را در چشم اندازها فعالیت‌های خود ترسیم نمی‌کنند.
خبرنگار: سیده مرضیه میرقادری