بهروز فتحی ، كارشناس ارشد برنامه ریزی راهبردی
و اما چاپ ...


شناخت تحولات فرهنگی وهنری و صنایع وابسته به آن در جهان امروز، از یك سو نوع نگاه و نحوه سیاستگذاری و برنامه ریزی را واقع بینانه تر و منطبق بر ابزارها و امكانات موجود هدایت می كند.

 

از قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی مصوب مجلس شورای اسلامی چنین استنباط می شود كه عمده وظایف این وزارتخانه ، سیاستگذاری و برنامه ریزی است . حوزه وسیع فرهنگ و هنر كه به فرموده  حضرت امام (ره) منشاء تمام بدبختیها و خوشبختی های هر ملت است، ازچنان حساسیت و اهمیتی در نظارم فكری ، اعتقادی ، ساختاری و حاكمیتی كشور برخوردار است كه وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی در قامت سیاستگذار و برنامه ریز این حوزه فعالیت می كند. اما این سیاستگذاری و برنامه ریزی در خلاء اتفاق نمی افتد. شناخت محیط درونی و بیرونی و آشنایی با نقاط قوت ، ضعف ، فرصت ها و تمدیدها یكی از گامهای مهم در هر نظام سیاستگذاری و برنامه ریزی است. شناخت تحولات فرهنگی وهنری و صنایع وابسته به آن در جهان امروز، از یك سو نوع نگاه و نحوه سیاستگذاری و برنامه ریزی را واقع بینانه تر و منطبق بر ابزارها و امكانات موجود هدایت می كند از سوی دیگر مزیت های نسبی توسعه و پیشرفت را در بخش های مختلف فرهنگی و هنری شفاف ساخته و تصمیم گیران را در جهت بهینه سازی و تخصیص اعتبارات یاری می كند.

 به عنوان مثال : نقش و تاثیر بلامنازع فناوری های نوین در طراحی ، تولید و عرضه محصولات و خدمات مختلف فرهنگی و هنر با چنان رشد و دگرگونی روبروست كه متاسفانه ، ایران اسلامی را علیرغم برخورداری از ظرفیت های قوی نیروی انسانی ، سوابق و تاریخ پر رونق تمدنی و فرهنگی ، محتوای قوی تولیدات فرهنگی و هنری ، بسترهای مناسب توسعه و رشد ، نگاه عمیق و جدی فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران و ..، با مشكل رقابت با تولیدات فرهنگی وهنری خارجی ، نه تنها در بیرون از مرزهای كشور، بلكه حتی در داخل مرزهای كشورهای روبرو كرده است. درست در این نقطه كه جایگاه سیاستگذاری و برنامه ریزی و به تبع آن جایگاه حساس برنامه ریزان ، تصمیم گیرندگان و سیاستگذاران كشور در مراكز مهم تصمیم گیری همچون دولت  و مجلس نمایان تر می شود.

واما چاپ

 چاپ و صنایع وابسته به آن هم اكنون نقش مهمی در مبادلات بین المللی ایفاء می كند . از بسته بندی كالاها گرفته تا لیبل ، چاپ كتاب تا مطبوعات ، انواع و اقسام بسته ها، تابلوها و پوسترهای تبلیغاتی ، چاپ صنعتی و .... به گونه ای كه هیچ یك از محصولات صنعتی و تولیدی ، از خدمات و تولیدات صنایع چاپ بی نیاز نیستند.

درواقع ، برای افزایش نفوذ پذیری محصولات تولیدی یك كشور در بازار داخلی و بازارهای جهانی ، صنایع چاپ نقش عمده ای ایفاء كرده و برگزاری جشنواره ها و نمایشگاههای بزرگ بین المللی پر مخاطب را در اقصی نقاط جهان گواه بر این مدعاست.

 بنابراین چاپ و صنایع وابسته ، بویژه در عصر حاضر ، یك فعالیت كاملا" فرابخشی و بین بخشی بوده به نحوی كه هر گونه توسعه در این بخش ، توسعه بسیاری از بخش ها و فعالیت ها  را به همراه داشته و هرگونه كم توجهی یا بی توجهی در عرصه های سیاستگذاری ، برنامه ریزی ، حمایتی و نظارتی . با توجه به رشد و تحولات سریع و روزمره این صنعت در جهان ضعف و ركورد در سایر بخش ها بویژه در عرصه صادرات و رقابت با محصولات فرهنگی و صنعتی جهان را به همراه دارد.

 این در حالیست كه هم اكنون بازار چاپ داخلی كشور بویژه در تولید محتویات نفیس و تاثیرگذار ، به علت ضعف امكانات و ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری ، در اختیار كشورهای دیگر همانند تركیه و چین است. همچنین سرمایه گذاری های كلانی كه در كشورهای حاشیه خلیج فارس در سالهای اخیر در حوزه چاپ و تولید انواع محصولات چاپی انجام شده است، پیش بینی می شود كه این موضوع به یك تهدید جدی برای صنعت چاپ ایران مبدل شود.

 در حوزه تولید صنایع چاپی نیز ایران دربین كشورهای منطقه وضعیت مناسبی ندارد. درحالیكه سهم چاپ تركیه و رژیم اشغالگر قدس از بازار چاپ خاورمیانه در سال 2007 برابر با 6/46 و 6/23 درصد بود سهم ایران از این بازار برابر با 9/4 درصد یعنی درحد كشور امارات متحده عربی  با 1/4 درصد است.

 اما دست یابی به مقام نخست منطقه در افق چشم انداز 1404 ، نیازمند توسعه همه جانبه  صنعت چاپ از ایجاد زیر ساخت های لازم تا آموزش نیروی انسانی ، از نوسازی و روز آمدسازی صنایع چاپ تا بستر سازی های قانونی و حقوقی برای حضور بیشتر در بازارهای بین المللی و ... است.

 و اما چرایی حضور در نمایشگاههای معتبر بین المللی چاپ و صنایع وابسته

 دست یابی به مقام نخست صنعت چاپ در منطقه در افق 1404 ، نیازمند عزم ملی و ایفای نقش فعال همه مدیران و دست اندركاران موثر و مرتبط كشور است. چاپ  و صنایع وابسته به همان دلیل و منطقی كه فرابخشی و بین بخشی محسوب شده و در بسیار از صنایع ، تولیدات فرهنگی و عرصه های اطلاع رسانی و تبلیغات و... نقش دارد، با همان منطق ، نیازمند توجه همه نظامها و ساختارهای سیاستگذاری ، برنامه ریزی ، بودجه ریزی و تصمیم گیری كشور است. این مهم در صورتی اتفاق می افتد كه شناخت تحولات و دگرگونی های این عرصه و آشنایی با جدیدترین فناوری ها و دستاوردهای چاپ و صنایع وابسته ، برای همه تصمیم گیران و سیاستگذاران فراهم شود.

  متاسفانه ، هم اكنون میزان این آشنایی و شناخت در نزد بسیاری از مدیران، نمایندگان مجلس ، كارشناسان و حتی دست اندركاران صنعت چاپ و صنایع وابسته در نظام سیاستگذاری و بودجه ریزی كشور در تمام مراحل از : معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی تا دولت و تا مجلس شورای اسلامی با كم توجهی و حتی بی توجهی روبرو شود.

 حال كه مدیریت صنعت چاپ كشور در سالیان متمادی در اختیار وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی قرار دارد باید از فرصت حضور در نمایشگاههای معتبر بین المللی برای افزایش و ارتقای آگاهی و شناخت این مدیران، نمایندگان و كارشناسان استفاده كرد. تا ضمن انعكاس نقش صنعت چاپ و تولیدات چاپی در صادرات كشورهای مختلف بویژه كشورهای در حال توسعه این صنعت ، زمینه های مناسب برای توجه بیشتر به این صنعت مهم در دولت و مجلس فراهم آید.

منتشر شده در تاریخ ۱۳۹۰ دوشنبه ۶ تير