جمشید مغازه ای دبیر انجمن شیرینی و شکلات در گفتگو با اخبار چاپ از مشکلات بسته بندی در صنعت شیرینی و شکلات می گوید:
مشکل اصلی تعرفه 40 درصدی واردات مواد اولیه لفاف بسته بندی است


تنها مشکل همان مسئله کمبود لفاف های بسته بندی و انحصار اشخاص در این زمینه است و متاسفانه دولت هم به درخواست ما مبنی بر تجدید نظر در تعرفه واردات مواد اولیه برای بسته بندی ترتیب اثر نداده است که این موضوع برای ما مشکل ساز شده است.
بیسکوییت های مادر همیشه بهترین بودند ساده و در عین حال خوشمزه! در یک کلام آن روزها که روزهای جنگ بود و شرایط اضطرار کار بچه ها را راه می انداخت الا آنکه بسته بندی هایش بینهایت ابتدایی بود. گذشته از اینکه عده ای خواهند گفت همین ابتدایی بودن بسته بندی هایش بود که دوستداشتنی اش می کرد اما باید توجه داشت که آن نوع بسته بندی نمونه ای از آن چیزی بود که در آن شرایط کذا نهایتاً از صنایع ما بر می آمد. اما امروز و در هنگامه ای که چشم تولیدکنندگان شیرینی و شکلات ایرانی دیگر نه بقالی های توی کوچه پس کوچه ها که به بازارهای جهانی دوخته شده و در زمانه ای که شکلات و شیرینی به مثابه یک هدیه لوکس در مناسبت ها و قیمت های متفاوت از طرف مشتریان خریداری می شود نمی توان با همان سیاست سابق در امر بسته بندی شکلات و شیرینی به سمت این بازار جدید شتافت و البته این را تولیدکنندگان خیلی زودتر از این ها فهمیده اند و به گواهی دبیر انجمنشان حالا دیگر بسته بندی های داخلی اگر نگوییم شکیل تر از هم نوع خارجی اش است دست کمی هم از آن ندارد. در گفتگویی که با جمشید مغازه ای دبیر انجمن شیرینی و شکلات و بیسکوییت انجام دادم وی اوضاع را به سوی پیشرفت و بهبودی توصیف کرد و مدعی شد سال گذشته صنعت شکلات و شیرینی بیش از نیم میلیارد دلار صادرات داشته است رقمی معادل یک و نیم برابر صادرات صنعت بزرگ خودروسازسازی کشور. اما یک مشکل بود که مهندس مدام بر آن تاکید کرد و آن هم تعرفه واردات مواد اولیه لفاف بسته بندی بودتعرفه 40 درصدی ای که اگر تعدیل شود صنعت بسته بندی شیرینی و شکلات گام بلند دیگری به سوی جلو بر خواهد داشت.
ب
ه عنوان سوال اول آیا اساساً بسته بندی شیرینی و شکلات موضوع انجمن شما هست و یا تلاش ها در این باره در حیطه وظایف شما قرار می گیرد؟
مسئله بسته بندی در صنعت ما نقش بسیار مهمی بازی می کند هم به لحاظ بهداشتی و هم جذابیت و چاپ روی بسته بندی و ماندگاری کالا. می توان گفت بسته بندی حدود 50 درصد مسائل صنعت شیرینی و شکلات را در بر می گیرد. خصوصاً که قشر عظیمی از مصرف کنندگان محصولات ما جوانان و یا کودکان کم سن و سالی هستند که بسته بندی می تواند نقش عمده ای را در جذب آن ها ایفا می کند.
در مورد شیرینی و شکلات های تولید داخل فکر نمی کنید به لحاظ بسته بندی نسبت به نمونه های خارجی هنوز تفاوت چشم گیری وجو دارد و به نوعی صنعت چاپ و بسته بندی ما راه طولانی تا رسیدن به رقبای خارجی خود در پیش دارد؟
البته با این شدتی که شما می گویید من قبول ندارم که عقب تر باشیم به خصوص که در همین دهه اخیر صنعت بسته بندی ما اگر نگوییم شکیل تر از نمونه های خارجی است اما دست کمی هم از آن ندارد. اما باید بگویم وقتی شما قیمت ها را مقایسه می کنید می بینید بسته بندی بخش عظیمی از هزینه های ما را در بر می گیرد به خصوص مواد اولیه (فیلم) که می تواند لفاف های بسته بندی را تهیه کند چون به صورت انحصاری است برای ما بسیار گران تمام می شود و طبیعی است این داستان برای تولید کنندگان خارجی کمتر پیش می آید و مثلاً این مواد در انحصار اشخاص یا نهادها نیست و چون فضا یک فضای رقابتی است طبیعتاً هم بسته بندی ها و هم چاپ و لفاف ها وضعیت متفاوتی با ایران دارد اما اخیراً در ایران روی بسته بندی ها بسیار کارکردیم برای مثال در تولید کیک سابقاً ماندگاری 40 یا 45 روزه داشتیم اما در حال حاضر به خاطر بهبود وضعیت بسته بندی ما توانسته ایم ماندگاری بسته بندی را تا 6 ماه افزایش دهیم. از نظر چاپ ما اکنون تکنولوژِی روز دنیا را در چاپخانه های کشور داریم و طراحان بسیار برجسته ای در اختیار داریم و در مجموع باید بگویم من اختلاف فاحشی میان تولیدات داخل با خارج نمی بینم و تنها مشکل همان مسئله کمبود لفاف های بسته بندی و انحصار اشخاص در این زمینه است و متاسفانه دولت هم به درخواست ما مبنی بر تجدید نظر در تعرفه واردات مواد اولیه برای بسته بندی ترتیب اثر نداده است و این موضوع برای ما مشکل ساز شده است.
اجرای قانون هدفمندی یارانه ها تا چه اندازه روی قیمت های بسته بندی برای شما تاثیر گذاشته است؟
به غیر از اثراتی که بر روی حامل های انرژی گذاشته تاثیر دیگری نداشته است اما به هر حال ما از چند جهت تحت فشار قرار داریم از یک سو به خاطر همین قضایای هدفمند کردن یارانه ها در این چند ماه اخیر اجازه افزایش قیمت را نداریم و کارخانه ها نیز تحت فشار شدید قرار دارند. یکی از دلایل افزایش قیمت تمام شده ما همین افزایش قیمت چاپ است،چاپخانه ها هم برای اینکه مواد اولیه خود را بدست بیاورند مجبورند با قیمت گزافی آن را خریداری کنند و بنابراین قیمت تمام شده برای مشتری آن ها زیاد خواهد بود. اما با همه این اوصاف باید بگویم مشکل اصلی ما مواد اولیه لفاف در ایران است که در انحصار دولت قرار دارد که از طریق پتروشیمی تولید می کند و و روی قیمت تمام شده آن هم ما به هیچ وجه نمی توانیم نظارت داشته باشیم.
اگر یک شرکت تولید کننده شیرینی و شکلات بخواهد ایده های جدیدی برای طراحی بسته بندی های خود بکار ببرد فکر می کنید این ایده ها را به چه صورت می تواند اجرا کند و یا چطور می تواند طراحان جوان را برای منظور خود به خدمت بگیرد؟
شرکت های بزرگ خود دپارتمان هایی برای طراحی دارند و یا از طراحانی در داخل و خارج از ایران استفاده می کنند. شرکت های کوچک هم از طراحان خود استفاده می کنند و من بازهم تاکید می کنم ما مشکل طراحی برای بسته بندی نداریم زیرا طراحان خوش فکر و با سلیقه ای در اختیار داریم مشکل اصلی ما همان تهیه مواد اولیه است.
موردی هم بوده که به دلیل تحریم های صورت گرفته علیه ایران نتوانسته باشید وارد کنید؟
نه، اما در حال حاضر مشکل قیمتی است که برای تعرفه واردات در نظر گرفته اند، این تعرفه قیمت بالای 40 درصدی دارد و بهتر است این قیمت را تعدیل بکنند. اگر آن را کاهش بدهند و قیمت عادلانه تری وضع کنند ما می توانیم مواد اولیه بهتر و با کیفیت تری را با قیمت پایین تر در دسترش قرار دهیم در حالی که در حال حاضر قیمت را طوری برنامه ریزی کرده اند که اگر از خارج هم بخواهیم وارد کنیم به همان قیمت داخل کشور تمام خواهد شد.
پس در مورد استانداردهای طراحی شما معتقدید که ما استانداردهای قابل قبولی در کشور داریم .
قطعاً همینطور است و نه تنها در صنعت ما بلکه در صنایع دیگر هم که به نوعی با مواد غذایی سروکار دارند و نیاز به یک بسته بندی شکیل وجود دارد می توان مشاهده کرد که در این چندسال اخیر پیشرفت های قابل توجهی در زمینه طراحی داشته ایم. زمانی بود که کل بسته بندی ما از خارج تامین می شد اما اکنون چه از نظر چاپ و چه از نظر بسته بندی و طراحی به خودکفایی کامل رسیده ایم و تنها به دلیل انحصار گرایی دولتی در این زمینه مشکلات داریم.
در زمینه برند سازی در محصولات داخلی صنعت شیرینی و شکلات از همان ابتدا صاحب نام ها و برندهای مطرح و معتبری بود برندهایی مثل مینو یا تافی از آن جمله هستند. فکر می کنید چرا چنین رخ دادی که در بسیاری از صنایع بزرگ ما به تازه گی درحال اتفاق افتادن است بسیار پیشتر در صنعت شیرینی و شکلات روی داده است؟
صنعت شیرینی و شکلات در تمام دنیا صنعت بزرگی است اما متاسفانه در کشور ما در شیرینی جات صنعتی مصرف سرانه ما حدود 20 کیلوگرم و مصرف سرانه کشورهای اروپایی 40 کیلوگرم در سال است که باید فرهنگ سازی بیشتری صورت بگیرد. البته باید بگویم منظور من از شیرینی های صنعتی انواع شکلات، اسنک و کیک است که زمانی به عنوان تنقلات میان مردم شناخته می شده ولی اکنون در واقع غذا محسوب می شود به خصوص در زمینه کالاهای آردی که این کالاها دیگر از حالت تنقلات خارج شده و بسیاری از اقشار در جامعه یکی از وعده های غذایی خود را به این نوع از شیرینی جات اختصاص می دهند مثلاً مدیرانی که ترافیک کاری دارند وعده ناهار خود با خوردن یک کیک با قهوه پر می کنند و یا اقشار پایین تر جامعه همان کیک را با نوشابه میل می کنند که به همین دلیل هم اخیراً در ترکیبات محصولات خود از ویتامین ها و افزودنی هایی که برای بدن مفید است استفاده می کنیم. طبیعی است که ما باید بیشتر در این زمینه سرمایه گذاری کنیم که البته این اتفاق در چند سال اخیر افتاده است و کارخانه های زیادی با برندهای جدید شروع به فعالیت کرده اند و یا همان برندهای سابقه دار فعالیت خود را گسترش داده اند. ما صادرات بسیار خوبی داریم آمار صادرات رسمی ما در سال گذشته رقمی در حدود 530 میلیون دلار بوده است که این نشان می دهد ما علاوه بر تامین بازار داخلی از عهده تامین نیاز مشتریان خارجی هم برآمده ایم و باید بگویم این رقم 50 درصد کل صادرات مواد غذایی را تشکیل می دهد که رقم بزرگی است. وقتی این صنعت که می تواند چنین صادراتی داشته باشد را با صنعت خودرو سازی مقایسه می کنیم که این همه سرمایه گذاری بر روی آن صورت گرفته است می بینیم ما یک و نیم برابر صنعت خودرو صادرات داشته ایم و یا نسبت به صنعت فرش که به نوعی هویت ما را در جهان یدک می کشد صادرات ما بالاتر بوده است.
اما ما هنگاهی می توانیم ادعای صادرات موفق داشته باشیم که محصولاتمان را به کشورهای طراز اول جهان بتوانیم صادر کنیم آیا این اتفاق در صنعت شیرینی و شکلات افتاده است؟
بله ما در حال حاضر به کشورهای اروپایی و خصوصاً آمریکا صادرات داریم و می دانید که آمریکا برای واردات قوانین و استانداردهای سختگیرانه و بالایی دارد که صنعت ما توانسته آن ها را رعایت و لحاظ کند. پس اینکه من می گویم صنعت شیرینی و شکلات و بسته بندی ما رشد قابل توجهی نسبت به دهه های گذشته کرده است سخنی به گزاف نگفته ام.
پس از اقبال عمومی به برخی برندها مثل ساقه طلایی که توانست اعتماد مشتریان را به خود جلب کند برندهای تقلبی با تقلید از آرم و نشانه این برند وارد بازار شدند چه اقداماتی برای برخورد با این قبیل تقلب ها در بازار انجام دادید؟
به هر حال این اتفاق طبیعی است و در تمام دنیا هم مرسوم است که درکنار برندهایی که برای کیفیت کالای خود تلاش کرده اند افراد سودجویی هم پیدا می شوند که دست به تقلب بزنند اما در نهایت آن فرمولاسیون خاص است که در بازار موفق خواهد بود مثلاً در مورد همین ساقه طلایی که از برندهای بسیار موفق و پرطرفدار صنعت ما است بسیاری از پزشکان برای برخی از بیماران این بیسکوییت را توصیه و تجویز می کنند که این به دلیل سبوس و آرد خاصی است که در تهیه آن بکار می رود. اما در قوانین تجاری کالاهایی که حتی برند خاصی را تداعی کند قابل پیگیری و پیگرد قانونی است و ما در مواردی که مشاهده کرده ایم سعی کردیم ابتداد دوستانه وارد شویم و اگر نتیجه نداده از طرق قانونی اقدام کرده ایم.
همانطور که می دانید در برخی از صنایع، بسته بندی ها به سمت بسته بندی با مواد زیست تخریب پذیر پیش می رود. با توجه به مصرف گسترده شیرینی و شکلات در میان اقشار مختلف مردم به نظر می رسد اتخاذ چنین سیاستی برای بسته بندی های شیرینی و شکلات ضروری باشد. چه چشم اندازی را برای نیل به آن در صنعت شیرینی و شکلات پیش بینی می کنید؟
طبیعتاً ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم. زیرا نه تنها در ایران که در دنیا حرکت به این سمت آغاز شده است. برای مثال زمانی در بسته بندی های شیرینی و شکلات از آلومینیم استفاده می شد که این مسئله امروز دیگر منسوخ شده است و دیگر کسی از آلومینیم استفاده نمی کند و این نشان می دهد که ما هم سیاست در این زمینه داریم و هم اینکه به این سمت پیش می رویم.

فرشید غضنفرپور

منتشر شده در تاریخ ۱۳۹۰ يکشنبه ۱۴ فروردين