به گزارش اخبار چاپ به نقل از چاپ و توسعه، مقوله کیفیت و استانداردهای بین‌المللی در زمینه چاپ، از مباحثی است که بدون کار ریشه‌ای درباره آن، نمی‌توانیم به رشد صادرات صنایع چاپ و بسته‌بندی در کشور امیدوار باشیم.
در پایگاه اینترنتی اولین کنفرانس مدیریت کیفیت در چاپ درباره اهداف برگزاری این کنفرانس آمده است: «از آنجایی كه ورود صنعت چاپ كشور به بازارهای منطقه‌ای و جهانی و جذب مشتریان خارجی از یك طرف و جلوگیری از ارسال سفارشات چاپی به خارج از كشور از طرف دیگر منوط به ارتقای كیفیت محصولات چاپی و تولید آنها بر اساس استانداردهای بین‌المللی است، هم‌اندیشی و تدوین راهكارها و بررسی چالش‌های پیش رو برای تحقق این امر از ضروریات صنعت چاپ كشور به شمار می‌رود. بدین سبب كنفرانس پیشنهاد شده به عنوان اولین كنفرانس علمی در این رشته فرصتی است برای طرح موضوعات و مباحث مرتبط با مدیریت كیفیت در چاپ و برداشتن قدم‌های اولیه در این راه تا دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌های لازم برای استفاده واحدهای تولیدی فعال در عرصه‌های مختلف چاپ و از جمله چاپ تجاری، چاپ نشر، چاپ بسته‌بندی و چاپ دیجیتال تدوین شود.»
این پایگاه اینترنتی افزوده است: «در این كنفرانس راههای افزایش سطح بهره‌وری و ارتقای كیفیت فرایند تولید و محصولات چاپی نهایی و موانع و نقاط ضعف صنعت چاپ كشور مورد بررسی قرا‌رگرفته و راهكارهای مناسب برای برنامه‌ریزان دولتی و صنفی صنعت چاپ كشور مشخص می‌شود تا با اقدامات خود موجبات ارتقای روزافزون كیفیت محصولات چاپی تولید داخل را فراهم کرده و از منابع تولید به شكل مناسب استفاده کنند.»
به گفته مهندس خدایار صادقی، دبیر علمی این کنفرانس، فکر برگزاری کنفرانس ملی مدیریت کیفیت در چاپ پس از برگزاری هشتمین جشنواره صنعت چاپ شکل گرفت.
او در گفت و گویی که با سایت اخبار چاپ انجام داد، درباره اهداف برگزاری این کنفرانس گفت: «اولین کنفرانس مدیریت کیفیت در چاپ با هدف شناسایی عوامل ضد كیفی خروج کارهای چاپی از كشور و با تاکید بر جذب سفارشات چاپی یا صادرات خدمات چاپی برگزار می‌شود و در این میان مساله این است که بتوانیم کاری انجام دهیم که کیفیت کارها و خدمات در بدنه صنعت چاپ به صورت عمومی افزایش یابد. طبیعی است كه در پرداختن به چنین مسائلی به مجالی مستقل از جشنواره صنعت چاپ، نیازمند است. »
ابتدا قرار بود این کنفرانس از 21 تا 23 مردادماه در شرکت افست برگزار شود اما به دلیل مراجعات مکرر دانشجویان صنعت چاپ که تقاضای برگزاری این کنفرانس در زمان بهتری را مطرح می‌کردند، به میانه نیمسال اول تحصیلی یعنی 13 تا 15 آبان ماه موکول شد.
برگزارکنندگان کنفرانس
این کنفرانس با همکاری دانشگاه هنر، پژوهشکده صنایع رنگ، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، مرکز آموزش شماره 5 فرهنگ هنر و شرکت افست برگزار شد و ریاست افتخاری این کنفرانس بر عهده داود شایسته خصلت پیشکسوت صنعت چاپ بود.
شورای سیاستگذاری این کنفرانس نیز از نمایندگان دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش، شرکت افست، دانشگاه هنر، مرکز آموزش علمی کاربردی فرهنگ و هنر شماره 5، دبیرخانه دائمی جشنواره صنعت چاپ و پژوهشکده صنایع رنگ وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شده بود.
اما این کنفرانس کمیته علمی نیز داشت که زیر نظر دبیر علمی، به برنامه‌ریزی درباره سرفصل‌های این کنفرانس پرداختند.
اتحادیه ناشران و کتابفروشان، انجمن بهره‌وری ایران، انجمن کیفیت ایران، انجمن چاپ دیجیتال ایران و انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان نیز جزو حامیان معنوی این کنفرانس بودند.
صنعت چاپ ایران و مقوله کیفیت
خدایار صادقی پیش از برگزاری کنفرانس ملی مدیریت کیفیت در چاپ، گفت: «در مسیر تولید، بخشی از کیفیت تحت تاثیر نیروهای شاغل در واحدهای چاپی تضعیف می‌شود. نیروی شاغل در تولید محصول باکیفیت نقش اساسی دارد که متاسفانه به دلیل نبود آموزش رسمی و عمل کردن به صورت تجربی، خدشه زیادی به کیفیت محصول چاپی وارد شده است. از سوی دیگر به دلیل شناخته شده نبودن استانداردها، از مواد مصرفی نامرغوب استفاده می‌شود که بر کیفیت محصولات چاپی اثر مستقیم دارد.»
وی اضافه کرد: «عدم استفاده از ابزار کنترل کیفیت مناسب نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که در زمینه کیفیت در چاپ با آن روبه‌رو هستیم. بسیاری از واحدهای چاپی یا ابزار کنترل کیفیت را در اختیار ندارند یا اگر دارند، از آن به درستی استفاده نمی‌کنند چون روش تولید در کشور ما استاندارد نیست و اساسا نمی‌شود از این ابزارها استفاده صحیح کرد!»
او نداشتن استانداردهای بومی و بین‌المللی، نبود استانداردهای محیطی و فرسودگی ماشین‌آلات چاپ را نیز به مجموع این عوامل افزود و شاید به همین دلیل بود که چالش‌های پیش رو در ارتقای کیفیت محصولات چاپی، رابطه آموزش نیروی انسانی با کیفیت تولید محصولات چاپی، نقش مواد مصرفی، کیفیت کار چاپی از نگاه مشتری، مدیر تولید و مدیر سفارشات، استانداردهای بین‌المللی کیفیت، بومی‌سازی استانداردها، آشنایی با ابزارهای کنترل کیفیت، ارائه تصویر و الگو از یک چاپخانه کیفیت مدار، رابطه طراحی با کیفیت محصولات چاپی و ... به عنوان محورهای علمی این کنفرانس مورد مطالعه قرار گرفت.
سیامک دری مدیر گروه چاپ مرکز علمی کاربردی شماره 5 فرهنگ و هنر نیز که از اعضای کمیته علمی این کنفرانس بود، درباره این کنفرانس گفت: «برگزاری کنفرانس‌ها به شرط توانایی جذب مخاطب می‌توانند در ارتقاء صنعت چاپ موثر واقع شوند.»
او ادامه داد: «فکر می‌کنم اگر چاپخانه‌داران به طور عینی به این نتیجه برسند که رعایت شاخصه‌های مورد قبول یک کنفرانس یا طرح علمی، برای آنها دست و پا گیر نیست و کیفیت کار تولیدی آنها را هم افزایش می‌دهد، از این کار استقبال خواهند کرد چرا که در حال حاضر کیفیت در صنعت چاپ سلیقه‌ای است اما این کنفرانس قصد دارد کیفیت را به صورت دستورالعمل به واحدهای چاپی ارائه کند.»
مسعود گودرزی عضو دیگر این هیات نیز گفت: «برگزاری چنین کنفرانس‌هایی توجه این افراد را به اهمیت مباحث آکادمیک در این حوزه جلب می‌کند. متاسفانه هم اکنون با وجود اینکه دانشگاه هنر و دانشگاه‌های غیرانتفاعی در حوزه آکادمیک صنعت چاپ فعالیت می‌کنند، اما برخی دست‌اندرکاران حرفه‌ای این حوزه هنوز به صورت سنتی کار می‌کنند و ایمان ندارند که چاپ می‌تواند یک رشته دانشگاهی کاربردی محسوب شود از این رو این کنفرانس به آنها یادآوری می‌کند که صنعت چاپ به مدد فعالیت‌های آکادمیک در دنیا پیشرفت فراوانی کرده است و صنعت چاپ ما نیز به کارشناسان تحصیل‌کرده نیاز دارد.»
این مدرس رشته چاپ دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر در این گفت و گو افزود: «یکی از مهم‌ترین گزینه‌های ملی ما در صادرات، چاپ و خصوصا بسته‌بندی است و بدون آن بسیاری از صنایع ما تعطیل می‌شود بنابراین یکی از ارکان اصلی صادرات ما بسته‌بندی محسوب می‌شود که متاسفانه در حال حاضر به دلیل ضعف‌هایی که در زمینه بسته‌بندی در کشور ما به وجود آمده، بازار بسیاری از کشورها از اختیار ما خارج شده و به دست فعالان صنعت چاپ در کشور ترکیه افتاده است.»
او ارتقای کیفیت بسته‌بندی را از راههای ارتقای چاپ تجاری و فرهنگی ایران دانست و گفت: «در برنامه‌های کنفرانس مدیریت بر کیفیت در چاپ به وجوه مختلف فرهنگی و صنعتی چاپ در کنار یکدیگر نگریسته شده است. این در حالی است که به اعتقاد من بازگشت سرمایه‌ای که در زمینه چاپ بسته‌بندی وجود دارد، به ارتقای وجوه فرهنگی صنعت چاپ نیز می‌انجامد.»
وی گفت: «مسلما با یک کنفرانس نمی‌توان امیدوار بود که نگاه سنتی به کلی مدرن و آکادمیک شود. همیشه زمانی که تکنولوژی‌های جدید به هر صنعتی وارد می‌شود، سنت به مقابله با آن برمی‌خیزد اما به گمان من به دلیل فرهنگی بودن قشر صنعت چاپ، با نگاه بازتری به ضرورت مسائل آکادمیک و مدرن این صنعت نگریسته می‌شود و می‌توان به تاثیرگذاری کنفرانس ها امیدوار بود.»
دکتر سعید باستانی دیگر عضو کمیته علمی نیز با تاکید بر اینکه این کنفرانس سطح علمی و فناوری صنعت چاپ کشور را مشخص می‌کند، گفت: «پیدا کردن جایگاه علمی و مدیریتی صنعت چاپ کشور در گام نخست به ما کمک می‌کند که بتوانیم به یک ارزیابی دقیق از این صنعت در کشور دست پیدا کنیم.»
این عضو پژوهشگاه علوم و فناوری رنگ افزود: «تبادل افکار در این حوزه سبب به وجود آمدن نوعی ترافیک علمی می‌شود و صاحب‌نظرانی که با دید تعاملی در این کنفرانس حضور می‌یابند، به دیدگاه دقیقی درباره توانایی‌های موجود در حوزه صنعت چاپ می‌رسند که در نهایت به هم‌افزایی و پیشرفت در این صنعت می‌انجامد.»
برنامه‌های کنفرانس
چالش‌های پیش رو در تدوین استانداردهای بومی کیفیت، کیفیت محصول چاپی از دیدگاه مدیر تولید، آشنایی با مفهوم کیفیت فرایند تولید محصول چاپی، ارتباط کیفیت با حفظ محیط زیست، استانداردهای چاپ کیفیت در روش‌های چاپ فلکسو و گراور، معرفی استانداردهای بین‌المللی چاپ، مروری بر انواع فناوری‌های قابل استفاده در یک چاپخانه و ارتباط هریک با کیفیت و استانداردهای محیطی چاپخانه کیفیت مدار و .... از جمله موضوعات سخنرانی‌های این کنفرانس بود.
در کنار این سخنرانی‌ها، کارگاه‌های آموزشی نیز در شرکت افست برگزار شد که آشنایی با مبانی رنگ پیش از چاپ دیجیتال، اصول آماده‌سازی فایل برای چاپ دیجیتال، افست، چاپ فلکسو، چاپ گراور و چاپ سیلک، آشنایی با فرمت پی دی اف و روش‌های تولید آن برای چاپ، شاخص‌های کیفیت مرکب و کاغذ بر اساس استاندارد ایزو، آشنایی با استانداردهای سری ایزو 12647، شاخص‌های کیفیت مواد مصرفی در بسته‌بندی انعطاف‌پذیر، شاخص‌های کیفیت مواد مصرفی در بسته‌بندی مقوایی، آشنایی با شاخص‌های کیفیت در فرایند تولید کتاب، آشنایی با شاخص‌های کیفیت پس از چاپ و.... عناوین برخی کلاس‌های آموزشی‌ای است که در کنار این کنفرانس برگزار شد.
در مراسم افتتاحیه داود شایسته خصلت گفت: «نگاهی به سیر تحول چاپ در ایران، ما را با ارتقای تدریجی و سنتی کیفیت مواجه می‌کند که عوامل متعددی در آن نقش داشته‌اند. رشد کیفی در صنعت چاپ ما بیشتر از مجرای سنتی تحقق پیدا کرده است اما نکته اساسی اینجاست که آیا برای صنف چاپ که امروزه بازار پررونقی را در اختیار دارد، توسعه کیفی سنتی کفایت می‌کند؟ من درصدد پاسخگویی به این سوال نیستم و پاسخ این سوال را باید در میان مباحث علمی این همایش جست و جو کرد اما آنچه برای من مایه مباهات است، برگزاری این همایش با مشارکت مجدانه اهالی این صنعت است، آن هم در وضعیتی که قدم‌های موثری در آموزش حرفه‌ای این عرصه برداشته می‌شود.»
او در پایان ابراز امیدواری کرد این همایش به دستمایه‌ای موثر برای گسترش فعالیت‌های کیفیت‌گرایانه در عرصه صنعت چاپ کشور تبدیل شود.
دبیر علمی این کنفرانس نیز در این مراسم گفت: «صنعت چاپ باید به بستری اصولی برای دستیابی به کیفیت تبدیل شود و این کنفرانس تلاش می‌کند با ایجاد هماهنگی میان نخبگان، تعهد به مقوله کیفیت را در میان دست‌اندرکاران صنعت چاپ برجسته سازد و این مساله جز با اجماع بر مقوله مدیریت کیفیت میسر نمی‌شود.»
راه کیفیت ادامه دارد
مقوله کیفیت در صنایع چاپ و بسته‌بندی، اهمیت فراوانی دارد تا حدی که نمی‌توان امید داشت تنها با برگزاری یک کنفرانس بتوان به چشم‌اندازی امیدوارکننده در حوزه صنعت چاپ دست یافت.
اولین کنفرانس مدیریت کیفیت در چاپ در آبان ماه گذشته برگزار شد اما نباید پرونده آن را بسته شده تلقی کرد و مادامی که نخبگان جامعه صنعت چاپ نتوانند راهی به تفکر سنتی عموم فعالان این عرصه باز کنند، پرونده استانداردهای کیفی چاپ باز خواهد بود.