به گزارش اخبار چاپ به نقل از چاپ و توسعه، سفارش طرح‌ها و نمونه‌های جدید آغاز و پس از آن فیلم و زینک‌ها کم کم آماده می‌شود. آبان ماه که می‌شود، بازار کاغذ کمی رونق می‌گیرد و در ماه‌های بعد سفارش تقویم‌های جدید شروع می‌شود. این روزها چرخی‌ها جلوی چشمت رژه می‌روند. صدایشان وقتی نزدیکت می‌شوند، بلند می‌شود یعنی که حواست باشد، یک وقت پایت زیر بار تقویم‌های تازه منتشر شده، له نشود. اما نمیتوانی بیخیال دیدن تقویم‌های دیواری و سررسیدهای سال جدید شوی. به همین دلیل نگاهم به طرح تقویم‌ها خیره می‌ماند و سعی می‌کنم لابهلای خط و خطوط و تصاویر، رده‌هایی از فرهنگ و هنر ایرانی ببینم، اگرچه تصویر سرباز هخامنشی، بانوان ایرانی و گل نیلوفر روی این تقویم‌ها حکاکی شده است، اما چنگی به دل نمیزنند. این روزها بازار تقویم داغ است و ویزیتورهای شرکت‌های مختلف برای خرید تقویم و سررسیدهای جدید به خیابان ظهیرالاسلام می‌آیند. در میان شلوغی این بازار و رفت و آمدهای پرترافیک، سری به تقویم فروشی‌ها می‌زنیم.
جنس چینی موجود است
قبل از هر چیز کنجکاوم برخی از تقویم‌های چینی که می‌گویند وارد بازار شده‌اند را ببینم؛ تقویم‌هایی که صدای محسن پرویز، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم درآورد. در یکی دو مغازه اول، خبری از تقویم‌های چینی نیست اما در مغازه‌های سوم به بعد می‌توانی ردپایی از تقویم‌های چینی را هم ببینی. برخلاف تصورم، در تقویم‌های چینی، از خط و خطوط چینی خبری نیست، سامورایی‌ها و آدم‌های چشم باریک هم جای خودشان را به مردان هخامنشی و تصاویری از تخت جمشید داده‌اند.
محمد لطفعلی‌زاده که چهارسالی است در حوزه تقویم و سررسید فعالیت می‌کند، ورود تقویم‌های چینی به کشور را تأیید می‌کند و می‌گوید: «بیشتر تقویم‌های چینی بازار، تقویم‌های دیواری هستند که به سفارش برخی شرکت‌های داخلی در کشور چین تولید می‌شوند.» وی با رد این شایعه که برخی سررسیدها هم از چین وارد شده است، ادامه می‌دهد: «بیشتر جلد سررسید وارد کشور شده است که به دلیل هزینه‌های نسبتا بالای جلد سازی در کشور به چین سفارش داده شده است.»
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر بازار خرید و فروش تقویم و سررسید به روال سابق نیست، می‌افزاید: «شرکت‌ها و ادارات دولتی خرید سررسید را برای کارکنان خود ممنوع کردهاند، این در حالی است که بخش عمده فروشندگان ما را شرکت‌های دولتی تشکیل می‌دادند.»
کارگر چینی ارزان‌تر است!
کمتر تقویم فروشیای هست که این روزها سرش شلوغ نباشد. خیلی‌ها که قراردادهای خوب بستهاند، فرصتی برای صحبت کردن ندارند و عده‌ای که از این بازار سهم کمی دارند، وقتی پای صحبتشان می‌نشینی، زبان به گلایه از بازار نه چندان گرم می‌گشایند. کمال طبیب‌زاده اما جزو کسانی است که در مغازه‌اش بازار نسبتا گرمی است. او که 33 سال سابقه کار در حوزه تقویم و سررسید دارد، می‌گوید: «شاید خیلی‌ها بگویند که تقویم فروش‌ها همیشه سود خوبی از این کار می‌برند، اما ما اغلب اوقات سود برابر از این کار می‌بریم و بیشتر هزینه کارهایی که انجام شده را می‌گیریم.» وی به برخی مشکلات موجود در این زمینه اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «تهیه کاغذ، یکی از مشکلاتی است که ما با آن روبه‌روییم، زیرا این کار همیشه پول نقد می‌خواهد در حالی که اغلب کارهای ما با چک انجام می‌شود.» طبیب‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا شما از کاغذهای دولتی سهمی ندارید، می‌گوید: «کاغذهای دولتی اغلب به صورت متفرقه وارد بازار می‌شود و معمولاً در بین دلالان دست به دست می‌شود و دست سوم و چهارم به دست ما می‌رسد.» وی با بیان اینکه در این میان اتحادیه چاپخانهداران نقش بسیار مهمی به عهده دارد، اظهار میدارد: «اگر وزارت بازرگانی یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کاغذ مورد نیاز صنف را برای پخش در میان اعضا به اتحادیه چاپخانهداران بدهد، این موضوع موجب می‌شود که اتحادیه تسهیلات خوب و مناسبی برای اعضا در نظر بگیرد.» طبیب‌زاده با تشریح دلایل خود درباره این موضوع می‌گوید: «ما معمولاً باید شش ماه اول سال سرمایه‌گذاری مستقیم کنیم و بقیه آن را نسیه می‌دهیم. این کار نیازمند پول نقد است، اما اتحادیه می‌تواند با در نظر گرفتن تسهیلاتی مانند پرداخت وام به چاپخانهداران، تسهیلات خوب و مناسبی برای این سرمایه‌گذاری اعطا کند.» وی به وجود برخی تقویم‌های چینی در بازار اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه کارگر در بازار چاپ هزینه بالایی دارد، کمتر کارگاهی رغبت می‌کند که در این حوزه کار کند و سفارش کار به چین را ترجیح می‌دهند، زیرا کارگر در چین ارزان‌تر است.» وی ورود تقویم چینی به کشور را موجب ضررهای بسیار به صنعت چاپ کشور می‌داند و می‌افزاید: «کارگران به مرور زمان وقتی کار نباشد، بیکار می‌شوند، بازار رو به خاموشی و افول می‌رود و تقویم‌سازی دچار رکود جدی می‌شود.»
مجوزهای کیلویی
مجتبی سبزواریان، یکی دیگر از فعالان حوزه تقویم و سررسید است. او که 15 سالی است در این زمینه کار می‌کند، از طراحی تقویم‌ها به سلیقه و نظر مخاطب می‌گوید: «ما معمولاً برای تقویم‌های سال نو خیلی زود کار خود را آغاز می‌کنیم، طراحی سررسیدها نیز معمولاً بر اساس نظرات مردم و میزان فروش یک تقویم در سال گذشته انجام می‌دهیم.» وی ادامه می‌دهد: «در مراحل مختلف تهیه و تولید یک سررسید مشکل چندانی وجود ندارد، زیرا کارها به روال هرساله انجام می‌دهد، در این میان وجود تقویمسازهای غیرمجاز یک آفت بزرگ است.» سبزواریان با توضیح این موضوع، اظهار میدارد: «گاهی اوقات آنقدر دست در کار ما زیاد می‌شود که نمیتوانیم به خوبی فعالیت کنیم. برخی افراد که با مجوز و یا بدون مجوز در این زمینه کار می‌کنند، گاهی بازار ما باسابقه‌ها را کساد می‌کنند.» وی تصریح می‌کند: « در زمینه اعطای مجوز باید اقدام جدی و مهمی صورت بگیرد، چون برخی تولیدیهای بدون مجوز باعث دردسرهای زیادی برای ما می‌شوند.» سبزواریان درآمد این کار را برای افراد سودجو خوب و عالی می‌داند و یادآور می‌شود: «این تقویم‌های متفرقه در بازار، معمولاً زیر قیمت اصلی به فروش می‌رسند که واقعاً ضرر به کار ماست. این مشکلات اگرچه گاهی باعث فراز و فرودهای بسیار می‌شود، اما معمولاً به چشم نمی‌آیند.»