با حضور محمدرضا باطنی در شهر کتاب
«فرهنگنامه فارسی» نقد شد
اخبار چاپ: دکترمحمد رضا باطنی با حضور در نشست رونمایی فرهنگنامه فارسی سه جلدی منتشر شده از سوی انتشارات فرهنگ معاصر این فرهنگنامه را اثری مفید و پویا دانست. این زبانشناس و مترجم در نشستی که عصر سهشنبه به مناسبت معرفی فرهنگنامه فارسی با حضور مولفان آن غلامحسین صدری افشار و نسرین و نسترن حکمی در سالن اجتماعات شهر کتاب برگزار شده بود به بررسی نقاط قوت و ضعف این کتاب پرداخت.
به گزارش اخبار چاپ به نقل از مهر، باطنی در ابتدای سخنانش به مفهوم فرهنگ و لغتنامه در جوامع مختلف و سابقه آن در ایران پرداخت و توضیح داد: چنان که پیداست اولین بار مرحوم نفیسی واژه فرهنگنامه را به جای دانشنامه به کار بردهاست و هیچکدام از فرهنگهای دیگر چه فرهنگ سخن، چه فرهنگ معین لغتنامههایی را که به همراه اعلام هستند به چنین نامی نخواندهاند.
وی اضافه شدن واژههای گفتاری، واژههای تخصصی و ادبی را یکی از وجوه مثبت این فرهنگنامه سه جلدی دانست و گفت: ورود واژههای جدید در هر زمان، لزوم چنین کارهای ارزشمندی را در هر عصری ضروری میکند و از این رو کار مولفان این کتاب جای سپاسگزاری دارد.
وی تاکید کرد: هر چند چنین کار عظیمی خالی از نقص نیست اما در مجموع معایب آن در مقایسه با محاسنش اندک است. وجود پیوستهای متعدد از قبیل نامهای تقویمهای مختلف، نشانههای ریاضی، تقویمهای زمینشناسی، جدول تناوبی عناصر و ... همچنین کتابنامه مفصل این فرهنگنامه از مزیتهای بود که این استاد دانشگاه به آن اشاره کرد.
این زبانشناس در ادامه به برخی از کاستیهای کتاب اشاره کرد و گفت: در این فرهنگنامه بعضی از تعریفها چندان دقیق نیست و میتوانست بهتر از این باشد اما باید توجه داشت که این کار به طور کلی کار دشواری است و حتی گاه برای ارائه تعریف چیزهایی ساده مثل میز یا سیب یک فرهنگ نویس دچار مشکل میشود.
وی چاره این کار را استفاده از فرهنگهای غربی برای توضیح واژههای مشترک در جوامع دانست و توضیح داد: با توجه به اینکه غربیها سابقه طولانیتری در امر فرهنگ نویسی دارند در طول سالها بسیاری از مفاهیم به صورت صیقل خورده و آماده در آمدهاند که میتواند مورد استفاده ما هم قرار گیرد.
باطنی نداشتن منبع اطلاعاتی برای تهیه فرهنگ را یکی از معضلات مولفان این رشته عنوان کرد و گفت: نبود بانک اطلاعاتی و استفاده از آن مثل حرکت کردن در تاریکی است چرا که بدون بررسی بسامد کلمات نمیتوان اولویتهای واژگان را در نوشتن فرهنگنامه در نظر گرفت. مثلاً با رجوع به متون مختلف میتوان دریافت "اریکه قدرت" بیشتر از واژه تنهای "اریکه" دیده میشود از این رو در فرهنگنامه هم مفهوم این ترکیب از اولویت بیشتری برخوردار است.
در ادامه این مراسم مولفان این فرهنگنامه صدری افشار و دو همکار وی نسرین حکمی و نسترن حکمی به گفتن توضیحات مختصر بسنده کردند و ترجیح دادند بیشتر شنونده نظرات و انتقادهای عنوان شده در مورد این فرهنگنامه باشند.
داوود موسایی مدیر انتشارات فرهنگ معاصر نیز با توضیحی کوتاه از انگیزه کار 28 ساله موسسه خود و مشکلات فنی که در سر راه چاپ آثار فرهنگنامهای وجود دارد سخن گفت.
فرهنگنامه فارسی سه جلدی واژگان و اعلام که محصول سه دهه تجربه فرهنگنویسی مولفان آن است از دو فرهنگ مختلف "واژگان زبان فارسی امروز و ادبیات کهن" و "فرهنگ اعلام" تشکیل شده که با ویرایشی جدید منتشر شده است.
این فرهنگنامه 60 هزار واژه و اصطلاح ادبی، علمی، فنی و گفتاری و همچنین 20 هزار مدخل شامل اشخاص، مکانها، مکتبهای ادبی، هنری و فلسفی، اثرهای هنری و تاریخی، ادیان و... را در خود جای داده است.
وجود 12 هزار ترکیب اسمی و فعلی رایج، 3 هزار ارجاع ، 50 جدول، نقشه و نمودار و همینطور 25 پیوست از دیگر ویژگیهای فرهنگنامه فارسی منتشر شده از سوی انتشارات فرهنگ معاصر است.