با دکتر سعید باستانی دانش آموخته رشته مهندسی پلیمر- صنایع رنگ، که معاون پژوهش و فناوری این پژوهشگاه است، درباره رشته علوم فناوری چاپ این پژوهشگاه و ورود فارغ التحصیلان صنعت چاپ به بازار کار گفتگویی انجام داده ایم.دکتر باستانی که از اعضای کمیته علمی اولین کنفرانس ملی مدیریت بر کیفیت در چاپ نیز هست، معتقد است که صنعت چاپ به تبع گردش مالی بالا و داشتن مقام چهارم در کشور، نیازمند ساختارهای علم و فناوری است تا بتواند به رشد لازم دست یابد.

پژوهشگاه علوم و فناوری رنگ با چه هدفی تاسیس شده است؟

این پژوهشگاه از سال 1376 با 4 گروه پژوهشی کار خود را آغاز کرد و  امروز 9 گروه پژوهشی دارد که یکی از آنها «علوم و فناوری چاپ» است. با بررسی های انجام شده توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری – که این پژوهشگاه وابسته به آن است- به این دیدگاه رسیدیم که در این وزارتخانه درباره گسترش صنعت چاپ خلاء هایی وجود دارد. این پژوهشگاه با هدف پر کردن این خلاء ها تاسیس شده است.

وزارت علوم و به تبع آن پژوهشگاه علوم و فناوری رنگ، می تواند چه خلاء هایی را در صنعت چاپ پر کند؟

هر صنعتی دارای گردش مالی مشخصی است که باید به ازای آن از پشتیبانی علمی و فنی برخوردار باشد. چنین پشتیبانی ای پیش از این در وزارت علوم وجود نداشت. این پژوهشگاه با تاسیس گروه علوم و فناوری چاپ، اقدام به جذب نیرو کرده است و برنامه گرفتن دانشجوی کارشناسی ارشد در زمینه چاپ را نیز در وزارت علوم مصوب کرده است و از سال آینده ان شاء الله اولین دوره کارشناسی ارشد چاپ را برگزار می کنیم. البته بعد از گذشت دو دوره کارشناسی ارشد، رشته دکترای صنعت چاپ را هم به وجود خواهیم آورد.
لازم است بگویم که صنعت چاپ به لحاظ گردش مالی، چهارمین صنعت کشور ماست اما در عمل و در بازار کار به صورت آکادمیک اداره نمی شود. این صنعت پشتیبانی لازم را از نظر علم و فناوری ندارد و بیشتر به صورت تجربی اداره می شود. به وجود آوردن و تقویت پایه های آکادمیک این حوزه، از اهداف ما در پژوهشگاه علوم و فناوری رنگ است.به این صنعت می توان از دیدگاههای هنر، صنایع، مدیریت، شیمی و ... نگریست. پژوهشگاه ما بیشتر از جنبه شیمی و مواد به این حوزه می نگرد و به تربیت دانشجو می پردازد و امیدوارم دیگر دانشگاهها مثل دانشگاه جامع علمی کاربردی و هنر نیز از زوایای دیگر به این صنعت بپردازند

وضعیت آموزش صنعت چاپ کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

آموزش صنعت چاپ بیشتر به همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پا گرفته است  و این رشته در دانشگاه هنر و مرکز علمی کاربردی شماره 5 فرهنگ و هنر تدریس می شود. دغدغه ما این است که وزارت علوم به عنوان بانی آموزش آکادمیک در کشور، این مهم را بر عهده بگیرد. به هر حال وضعیت آموزش آکادمیک صنعت چاپ تا رسیدن به نقطه مطلوب راه درازی در پیش دارد.

بازار کار حرفه ای صنعت چاپ تا چه حد به پذیرفتن نیروهای تحصیلکرده در این حوزه تمایل نشان می دهد؟

فکر می کنم بازار کار حتما برای به کار گرفتن این افراد، تمایل نشان می دهد. این حرف را به این دلیل می زنم که تجربه به وجود آمدن رشته علوم و فناوری رنگ را در سال 62 به یاد دارم. در ابتدای تاسیس این رشته ما گمان نمی کردیم که بازار کار به جذب فارغ التحصیلان کارشناسی این رشته هم تمایل داشته باشد. اما امروز وضعیت به گونه ای است که شرکت های مربوطه، متقاضی به کار گرفتن نیروهایی در سطح دکترای این رشته هستند. دلیل این مساله این است که نگاه ها در این حوزه عمیق تر و پایه ای تر شده است. به گمان من این اتفاق در رشته چاپ هم در  حال به وقوع پیوستن است. نمونه بارز آن هم جذب فارغ التحصیلان مرکز علمی کاربردی شماره 5 فرهنگ و هنر به بازار صنعت چاپ است.

حرف آخر؟

به گمان من اگر بخواهیم نسبت به مقوله صنعت چاپ، نگاه جهانی داشته باشیم، باید نسبت به ارتقای سطوح علمی این رشته توجه ویژه ای را مد نظر قرار دهیم. در حال حاضر متاسفانه تعداد فارغ التحصیلان دکترای صنعت چاپ در کشور به حدی نیست که بتواند تقاضای حضور مدرسان را در رشته کارشناسی صنعت چاپ هم پاسخگو باشد. دلیل این امر را باید در نبود مراکز تحصیلات تکمیلی این رشته در داخل کشور جستجو کنیم. این در حالی است که در کشوری مانند امریکا 45 دانشگاه رشته صنعت چاپ دارند و در 15 دانشگاه هم امکان گذراندن تحصیلات تکمیلی در این رشته وجود دارد.
با این همه با توجه به حجم بالای کار بازار صنعت چاپ کشور فکر می کنم این صنعت می تواند پذیرای همه فارغ التحصیلان این حوزه باشد. پس ارتقای آموزش در این رشته باید مورد توجه خاص مسوولین امر قرار بگیرد .