اخبارچاپ: نشست آزاد، با حضور برونو مونگوتسی گرافیست برجسته سوئیسی، امرالله فرهادی، ساعد مشکی، سعید باباوند، انوشیروان ممیز، همسر مرحوم ممیز و آنا همسر ایرانی برونو مونگوتسی در مدرسه ویژه برگزار شد.
این نشست چهارمین نشست از سلسله نشست‌های مدرسه ویژه است که با همکاری مدرسه ویژه، سایت گرته و بنیاد ممیز برگزار شد.
در ابتدای جلسه سعید باباوند اظهار داشت: عقل قوه‌ای است که در باب کلمات سخن می‌گوید و فقط گروه خاصی از آدمیان می‌توانند آن را درک کنند. خرد مفهومی است غربی و جهان نو مبتنی بر خرد ساخته می‌شود. خرد امری بشری است اما عقل از مطالب متافیزیک سر در می‌آورد. دیزاین نیز جزء خردگرایی قرار می‌گیرد. گرافیک امری خرد ورزانه است و جامعه‌ای که به این معنا نزدیک‌تر باشد، گرافیک آن به معنای واقعی طراحی گرافیک است. در سوئیس شاهد خرد ورزی هستیم؛ طبیعی است مکتب این جامعه جهانی شده است و گرافیک در آن روز به روز پیشرفت می‌کند. اما در ایران نسبتی کاملا عکس وجود دارد. ما وارد کننده هستیم؛ گرافیک می‌آید و پا نمی‌گیرد، چرا که بستر محیا نیست.
ساعد مشکی، برونو مونگوتسی را معلمی فوق‌العاده دانست و گفت :وی به حدی در کار خود جدی هستند که محال است تا زمانی که مشکل دانشجو حل نشده و مسئله برایش تفهیم نشده او را رها کنند.
ساعد مشکی گفت :در کشور سوئیس دیزاین موج می‌زند و لحظه به لحظه شاهد آن هستیم؛ فونت تقدس خاصی دارد به طوری که با فونت طراحی‌های مختلفی برای بسته‌بندی‌ها انجام می‌شود. در واقع فونت برای مردم سوئیس مفهوم دارد و در طراحی دارای اهمیت و جایگاه والایی است.
برونو مونگوتسی در پاسخ به سوال ساعد مشکی مبنی بر اهمیت فونت برای مردم سوئیس و اینکه چرا با یک تایپ ساده کارهای بزرگ انجام می‌دهند؛ اظهار داشت: شاید دلیل اولش شناختی است که باید از مردم سوئیس بدست بیاوریم که با نوعی از دگماتیسم روبرو بوده‌اند. در چنین شرایطی افراد جامعه می‌پذیرند که راه و روش‌ سیستم‌های اجرایی باید یک شکل واحد داشته باشند. طراحی و تصویرسازی نیز باید حتما با دست انجام می‌شد و هیچگاه عکس را جزء طراحی محسوب نمی‌کردند.
طراح برجسته سوئیسی تصریح کرد: در دهه‌های 30 تا 50 فتوگرافیک برای تصویرسازی انجام نمی‌شد. فونت هلوتیکا ابتدا در سوئیس منتشر شد و بعد بین‌المللی شد. در دهه 50 تقابل شیوه جدید و قدیمی صددرصد افراد پیشرو موفق‌تر بودند. با آمدن هلوتیکا بقیه فونت‌ها خارج شدند و فونت‌های ساده بیشتر مورد توجه قرار گرفتند. در آن دوران استفاده از ابزار کار نشان می داد که شما جزء کدام مکتب هستید قدیم یا پیشرو.
برونو مونگوتسی بیان کرد: در جامعه با یک قشر از افراد مواجه هستیم پس باید طراحی را عام انجام دهیم و معنایی که برای عموم قابل فهم باشد را درک کرده و با آن ارتباط برقرار کنیم. منتها نمی‌شود با تمام مسائل عام برخورد کنیم. در جامعه‌ای مثل سوئیس آن زمان که دگماتیسم حاکم بود؛ فقط اجازه استفاده از یک فونت را داشتید و اگر می‌خواستید خارج از این مقوله عمل کنید شخصی‌گرا می‌شدید و سلیقه شخصی را دخیل می‌کردید. نتایج عوام گرایی برای یک طراح در آن دوره یک شکل بودن تمام فرم ها و پیغام ها از نظر بصری بود.
استاد گرافیک گفت: تغییرات در دهه 60 اتفاق می افتد و پیشرفت آغاز می‌شود. فونت‌های بدون پایه که همه فکر می‌کردند فونت‌های قرن بیستم است در واقع در سال 1820 طراحی شده و متعلق به قرن جدید نیست با اقبال عمومی روبرو شد. بعد از انقلاب صنعتی نیاز جدیدی ایجاد شد به اسم تبلیغات برای فروش کالاها و اولین آگهی‌ها در آن زمان ساخته شد. نیاز بود که فونت‌ها ساده‌تر شوند تا بتوانند راحت‌تر با عامه مردم ارتباط برقرار کنند. تعصب به فونت در سوئیس به حدی بود که همه جا آن را می‌دیدید.
وی گفت: برای تبدیل هر ایده‌ای که در ذهن شما است لازم است به ادبیات جلوه‌های بصری ببخشید. پس از نظر هندسی سعی شد فونت‌ها را ساده کنند و این باور زیبا شناسانه‌ای برای همه ایجاد کرد. در سال 1928 یک طراح آلمانی فونتی را با نام برای آینده طراحی کرد و تماما تلاش شد که فونت‌ها ساده شود و پایه‌ها برداشته شد.
برونو مونگوتسی در ادامه افزود: برای اینکه فونت‌های ساده داشته باشیم متاسفانه به سراغ دیزاین که ساختار در آن وجود دارد نمی‌رفتند و به فونت‌های هندسی آسان و قابل دسترس که طراحی ساده‌ای داشت روی آورده شده بود. این یک مد سیستماتیک بود که همه به آن روی آورده بودند؛ که البته مثل هر مد دیگری زمان خود را طی کرده و با تعارضاتی مواجه می‌شود. دیگر مردم نمی‌خواستند همه چیز هلوتیکا باشد و با توجه به رشد تکنولوژی چاپ و دیگر دستگاه‌های طراحی در دهه 70 دگرگونی‌هایی اتفاق افتاد و کم‌کم وارد مرحله ریشه‌دار و جدید شد تا گرافیک الان سوئیس را شاهد هستیم.
برونو مونگوتسی در پاسخ به سوال سعید باباوند در ارتباط با هماهنگی فرم و محتوا اظهار داشت: هماهنگی خیلی ساده اتفاق می افتد وقتی صحبت می کنیم به زبان مادری خود اول فکر می کنیم و بعد تبدیل به کلمه و جمله می شود. چیزی که در تایپو گرافی باید لحاظ شود موضوعیت پیغام و انتقال حس است باید به دنبال یک راه حل بصری باشیم تا پیام با آن حس و موضوع منتقل شود در این حالت نمی شود از تایپو گرافی دکوراتیو استفاده کنیم چون باید در بعضی جاها سلیقه ای و در جای دیگر عمومی عمل کنیم.
نسل امروز گرافیک سوئیس چه می‌کند و وضع آموزش چگونه است سوال دیگری بود که برونو مونگوتسی به آن اینگونه پاسخ داد: مکاتب در سوئیس با کشورهای دیگر اروپا تفاوت چندانی ندارد و بیشتر سعی می‌شود از هوش و درک، به جای سیستماتیک عمل کردن استفاده شود. قدر مسلم در دنیای امروز و در دیزاین جوابگو نخواهد بود.
وی تصریح کرد: گرافیستان نسل قدیم سوئیس در خدمت مشکل بصری بودند و نمی‌خواستند مشهور شوند اما گرافیستان جوان می‌خواهند صاحب سبک باشند و مشهور شوند؛ این مشکل حال حاضر جوامع بشری است. در آن دوران طراحان فلسفه و اهداف مشترکی داشتند و به تبع نتایج مشابه و آثار شبیه به دست می‌آمد؛ اما در حال حاضر فلسفه عوض شده و هر کسی فلسفه کاری خود را دنبال می‌کند و هر شخص هدف خاص خودش را دارد. یک طراح روسی در زمینه تایپوگرافی می‌گوید: یک تایپوگرافر می‌بایست کاری را انجام دهد که بازیگر با صدا و حرکات افکار خودش را منتقل کند و البته این یک مسئله شخصی است و برای هر کسی می‌تواند یک نحوه عملکرد داشته باشد.
برونو مونگوتسی در ارتباط با احساس خود به فونت ایرانی گفت: این فونت را نمی‌شناسم اما فونت‌هایی را که در این چند روز دیده‌ام داینامیک، سفت و محکم و بعضی را هم نپسندیده‌ام طراحان باید اول می‌دیدند بازار چه می‌طلبد و جای چه چیزی خالی است به جای طراحی فونت جدید فونت‌های قبلی را بهینه سازی می‌کردند و کمبودها را جبران می‌نمودند.
یکی از حضار سوالی مطرح کرد مبنی‌بر، حذف تایپوگرافی از طراحی گرافیک سوئیس و برونو مونگوتسی در پاسخ گفت: تایپوگرافی فقط یک ابزار است و فقط بستگی به نظر شما دارد. می‌توانید از عکس، تصویر و خیلی چیزهای دیگر نیز استفاده کنید. بستگی به رویکرد شما دارد که از چه راه حل بصری استفاده می‌کنید.
روز دوشنبه هشتم آذر ماه سال جاری نیز برونو مونگوتسی در تالار بتهون خانه هنرمندان ساعت 17 به ایراد سخنرانی خواهد پرداخت.