امیرمسعود برکتین، مدرس دانشگاه علمی کاربردی فرهنگ و هنر، واحد شماره 5 تهران، یکی از اعضای صنف فروشندگان کاغذ و مقوای تهران و عضو هیات مدیره انجمن حمایت از توسعه صنعت چاپ، پیرامون میزان دخالت و تأثیر تحریمهای سیاسی و اقتصادی بر بازار کاغذ در گفتگو با اخبار چاپ اظهار داشت: جدای از واردات کاغذ ـ در این بخش حدود 90 درصد را شامل میشود ـ به دلیل فقیر بودن در منابع طبیعی و مواد اولیه تهیه کاغذ، ایران نیازمند واردات کاغذ از کشورهای غنی از مواد اولیه، است. زیرا با این اوضاع نمیتواند حتی 10 درصدی را که به نظر میرسد در حال حاضر از داخل تهیه میشود، تأمین نماید.
وی افزود: نیازمندی مفرط بازار کاغذ در ایران موجب میشود که تحریمهای سیاسی و اقتصادی موجود، اوضاع بازار این محصول را بسیار شکننده و تأثیرپذیر کند. کشورهایی مانند کانادا، برزیل، اتریش و... که دارای منابع غنی هستند، بهترین گزینه برای واردات و مبادلات تجاری در عرصه صنعت کاغذسازی و بازار تجاری این صنعت محسوب میشوند. لیکن تأثیرپذیری فرآیندهای صنعتی و رویدادهای اقتصادی جامعه ایران از مناسبات سیاسی و رخدادهای حاشیهای آن، در بسیاری از موارد موجب میشود بدون توجه به ضرورتهای اقتصادی و صنعتی و تنها برپایه روابط دیپلماتیک و مناسبات سیاسی، کشور مبداء را انتخاب نماییم. به گونهای که کشورهایی مانند اندونزی، تایلند و... در سطح اول فروشندگان کاغذ به ایران قرار گرفتهاند. حال آنکه همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد کشورهایی نظیر کانادا، برزیل، اتریش و... سرشار از منابع تولید کاغذ بوده و میتوانند فروشندگان اصلی کاغذ به کشور ایران قلمداد گردند. در این میان، کیفیت و بهرهوری از محصولات قربانی مطلق چنین بازاری قرار میگیرند.
امیرمسعود برکتین در پاسخ به پرسشی درخصوص میزان تأثیرگذاری تحریمها بر بازار فعلی کاغذ در ایران،اطر نشان کرد: کاغذ یک کالای استراتژیک نیست به همین دلیل با چگونگی و میزان واردات کاغذ در ایران مخالفت نمیشود. اما اگر تحریمها بخواهد در این حوزه فشار ایجاد کند بیشتر در اعتبارات بانکی و به خصوص پرداخت وجه میباشد زیرا تحریمها در بانکها باعث کاهش اعتبارات میشود.
مدرس دانشگاه علمی کاربردی فرهنگ و هنر در خصوص افزایش و یا کاهش قیمت کاغذ در بازار گفت: کاغذ بر اساس وزن و تناژ خرید و فروش می شود و تابع قیمت دلار است به همین دلیل با افزایش و کاهش دلار قیمت کاغذ نیز تغییر می کند ، به همین دلیل قیمت کاغذ در بازار کاغذ پایین آمده است اما در بازار ایران قیمت کاغذ افت چندانی نداشته است
وی افزود: دامنه کاغذ گسترده است تنوع جنسی و مصرف کاغذ بالا میباشد بنابراین دلیل برای بسته شدن شرکت ها و کارخانه هایی که در این حوزه فعالیت میکنند نیست اما باید متذکر شد که تنها زمانی که فروشندگان خواهان سودهای غیر منطقی هستند کاغذ نمی تواند سود آور باشد .
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از توسعه صنعت چاپ افزود: در گذشته دولت به منظور بالا بردن فرهنگ کتابخوانی کاغ هایی را به منظور یارانه ها وارد بازار نموده و در اختیار ناشران قرار داد اما متاسفانه با سوء استفاده هایی که از طرف ناشران صورت گرفت این قانون برداشته شد و بازار کاغذ به دست واردکنندگان و تولیدکنندگان کاغد افتاد و در حال حاضر این اشخاص هستند که تعیین کننده اصلی نرخ کاغذ میباشند .
وی در پایان با توجه به این موضوع که چشم انداز روشنی برای آینده کاغذ در ایران متصور نیست اظهار داشت: زمانی می توان افق روشنی را برای بازار کاغذ متصور شد که تامین کننده منابع اولیه باشیم . متاسفانه همانطور که گفته شد ایران از لحاظ منابع اولیه فقیر است و بنابراین کشورهایی در صنعت کاغذ موفق هستند که از نظر جنگل و منابع طبیعی غنی بوده و از همه مهمتر هنر تولید داشته باشند . اگر تمام این مسائل را نیز در نظر نگریم نبود تکنولوژی لازم نیز بزرگترین مانع پیشرفت میباشد.
بهناز حسینی