معمولاً کسی ادعا نمی‌کند که به تمام عرصه‌ها و شاخه‌های صنعت چاپ تسلط دارد و در همه زمینه‌ها و روش‌های چاپی صاحب دانش و تخصص است. تعجبی هم ندارد، چرا که هر کدام از امور مربوطه به چاپ مانند مرکب و مواد شیمیایی و چسب‌ها و حلال‌ها، شناخت کاغذ و مقوا و کارتن، ماشین‌آلات و تجهیزات روش‌های مختف چاپ (افست، دیجیتال، فلکسو، روتوگراور، اسکرین، پد و...) پیش از چاپ هر کدام از روش‌های چاپی، پس از چاپ، لمینیت، چندلایه‌ها، شناخت فیلم‌های پلاستیکی، بررسی‌های صنعتی و اقتصادی چاپ، محاسبات و برآوردها، ایمنی و بهداشت، مدیریت و برنامه‌ریزی تولید و... از چندین تخصص و دانش ترکیب شده‌اند. با این وصف چه کنیم با مدعیان تمامیت‌خواهی که با داشتن قدری اطلاعات و دانسته‌هایی از گوشه‌ای از این صنعت، هیچ‌کس را صاحب نظر ندانسته و فقط خود را مجاز و محق اظهار نظر می‌دانند؟
علم دریایی است بی حد و کنار طالب علم است غواص بحار(1)
این آدم‌ها که معمولاً جوان‌اند و خام، حد و اندازۀ خود را نمی‌شناسند.شیفتۀ اطلاعات و دانسته‌های خود شده‌اند و به زور ادعا و بی‌حرمتی و... می‌خواهند به مقاصد خود برسند. این‌ها همدیگر را نیز تحمل نمی‌کنند و از این روی منفردند. هیچ کدام آن دیگری را قبول ندارد. در صورتی که اگر پایبند منافع ملی‌اند و صداقتی دارند باید با همیاری و هم‌اندیشی به دنبال هدف‌های مشترک باشند.
اینان غافل از آنند که با این سیاق به مرور از حیثیت و اعتبار خود می‌کاهند و همان شأن و منزلتی را نیز که سزاوارند، از دست می‌دهند.
کند مرد را نفس اماره خوار اگر هوشمندی عزیزش مدار(2)
این حالت را خودشیفتگی نیز می‌نامند و خودشیفتگی (نارسی‌سیزم یا نارسیسم Narcissim)(3) اگر تداوم یابد به بیماری مزمن و کردار دائمی تبدیل می‌شود و رهایی از آن مشکل‌تر می‌گردد.
در ادبیات فارسی به خودشیفتگی نیز اشاراتی وجود دارد:
ترسم که در آیینه ببیند رخ خود را گیرد نظر از عاشق و بر خویش کند ناز(4)
نظر در آیینه کرد آن نگار و با خود گفت خوشا به حال عاشقی که دلبرش این است(5)
این‌گونه آدم‌ها انسان‌هایی تک‌بعدی هستند. درسی خوانده‌اند و علم یا اطلاعاتی اندوخته‌اند. اما به دلیل غفلت از پرورش شخصیت و رشد فرهنگی و کسب ارزش‌های اخلاقی و انسانی نارس و خام مانده‌اند. شخصیتی که رشد و قوام یافته باشد از ناسپاسی خودخواهی و حسادت و جاه‌طلبی و... برکنار و از آرامش و تواضع و قدرشناسی و نوع‌دوستی و وارستگی و... برخوردار است.
از تنور خودپسندی شد بلند شعلۀ کردارهای ناپسند(6)
این‌ها به راه‌های طی شده و زحمات دیگران ارزش و اهمیتی قائل نیستند و علاقه‌ای هم به دانستن آن ندارند. تنها خود را می‌بینند و بس. فقط دنبال نام و جاه خودشان‌اند. اهمیتی ندارد که پیشروان و راه‌گشایان چه کسانی بودند و چه کارهایی انجام داده‌اند. مبادا معلوم شود که قبلاً بسیاری از اطلاعات و فنون و پدیده‌ها را دیگران یافته و منتشر کرده‌اند و شناسانده‌اند. منابع و مراکز آموزشی و تحقیقاتی و... را شناسایی و معرفی کرده‌اند و... غافل‌اند از اینکه:
تواضع سر رفعت افرازدت تکبر به خاک اندر اندازدت(7)
هرگز به خدمات و دستآوردهای دیگران اشاره نمی‌کنند. گویا تاکنون هیچ کاری نشده، هیچ مطلب و اطلاعاتی نوشته و منتشر نشده، هیچ کس چیزی نمی‌دانسته و دانسته‌ها همه پیش اوست. با این روحیه و بیماری خودشیفتگی و خود بزرگ‌بینی و تمامیت‌خواهی انتظار دارند که همواره قدر بینند و در صدر نشینند. شکایت هم دارند که چرا توجه کافی به آن‌ها نمی‌شود.
چو تو خود کنی اختر خویش را بد مدار از فلک چشم نیک‌اختری را(8)
با این حال افراد بزرگواری در عرصه‌های گوناگون صنعت چاپ بدون های و هوی فعالیت دارند که با وجود بهره‌مندی از اطلاعات و تجربه و فضیلت، فروتن و بی‌ادعایند و از همین روی خوشنام‌اند و احترام برانگیز.
فروتن بود هوشمند گزین هند شاخ پر میوه سر بر زمین(8)
این‌گونه افراد صرفاً در حوزۀ اطلاعات و تجربه‌های خود سخن می‌گویند و از گفتن «نمی‌‌دانم» ابایی ندارند. به سادگی و بدون واهمه هر آیینه که موضوعی خارج از دایره دانسته‌های آن‌ها به میان آید، اظهار بی‌اطلاعی یا کم‌اطلاعی می‌کنند و همواره تجربه‌ها و معلومات خود را در برابر گستره بی‌کران علم و دانش ناچیز می‌شمارند و از این روی همواره عزیز و محترم‌اند.
این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما آید نداها را صدا(9)

داریوش نثاری

پی‌نوشت‌ها:
1. مولوی
2. سعدی
3. مأخوذ از نام شخصیت افسانه‌ای یونانی که در چشمه عکس خود را دید و عاشق خود شد و مرد.
4. ادیب الممالک
5. مجنون اصفهانی
6. پروین اعتصامی
7. سعدی
8. ناصر خسرو
9. مولوی